Polski po polsku

03-08-2022

     1. Trzy stanowiska wobec stosowania języka ojczystego studentów na lekcji języka obcego

     – Wobec stosowania języka ojczystego studentów na kursie języka obcego, można zająć trzy stanowiska: przychylne, umiarkowane i krytyczne.

     Poparcie dla używania języka ojczystego studentów na zajęciach opiera się między innymi na założeniu, że nie jest możliwe wyeliminowanie języka ojczystego z procesu myślenia osoby uczącej się, a zatem lepiej, by nauczyciel kontrolował i tak pojawiające się próby tłumaczenia na język ojczysty. Poza tym uważa się, iż język ojczysty sprzyja trwałym skojarzeniom, pomaga zrozumieć reguły i dzięki temu przyspiesza proces uczenia się.

     Umiarkowane stanowisko wobec używania języka ojczystego oparte jest na założeniach, że interakcja i komunikacja w języku obcym są nadrzędnym celem lekcji, a także że najważniejsze jest naturalne posługiwanie się językiem. W razie potrzeby dopuszcza się używanie języka ojczystego po to, żeby np. zyskać na czasie czy zapewnić pełne zrozumienie danej informacji.

     Stanowisko wykluczające używanie języka ojczystego studentów na kursie języka obcego opiera się na przeświadczeniu, iż język ojczysty może wpływać na proces opanowywania języka obcego tylko w negatywny sposób. Warto jak najbardziej skrócić drogę myślową, jaką musi przebyć myśl ucznia w trakcie opanowywania nowego materiału językowego. Wyeliminowanie języka ojczystego z lekcji zapewnia krótszy przebieg skojarzenia 

     – bezpośrednio od słowa w obcym języku do przedmiotu, które to słowo oznacza.

     2. Uczenie polskiego tylko po polsku:

     ZALETY

  • opłacalna inwestycja – lepsze efekty,
  • wykorzystanie sytuacji komunikacyjnej z autentyczną luką informacyjną, która występuje na lekcji,
  • tok rozmowy jest mniej przewidywalny, a zatem zbliżony do autentycznego,
  • „zanurzenie” w języku polskim,
  • ciągłe ćwiczenie rozumienia ze słuchu i mówienia,
  • ćwiczenie umiejętności koncentrowania się,
  • uczenie podejmowania ryzyka (autonomia),
  • przygotowanie do autentycznych sytuacji komunikacyjnych, do rzeczywistego posługiwania się językiem,
  • ćwiczenie funkcji językowych w autentycznej sytuacji komunikacyjnej,
  • bardziej motywujące – większe poczucie sukcesu,
  • przyzwyczajanie, oswajanie z myślą, że nie można rozumieć wszystkiego od razu.

     WADY

  • trzeba poświęcić więcej czasu na tłumaczenie (szczególnie na początku nauki),
  • niepewność, zniecierpliwienie, stres, frustracja studentów,
  • niepewność, zniecierpliwienie, stres nauczyciela znającego język ojczysty studentów,
  • potrzeba konsekwencji i dyscypliny ze strony nauczyciela.

     – Ucząc polskiego tylko po polsku, wykorzystujemy sytuację komunikacyjną pojawiającą się na lekcji, a zatem niejako mimochodem mamy szansę utrwalić m.in. umiejętność wyrażania funkcji językowych, których opanowanie jest niezbędnym warunkiem zdania egzaminu certyfikatowego na poziomie podstawowym, takich jak:

  • nawiązywanie kontaktu,
  • przebieg rozmowy: rozpoczynanie, włączanie się, kontrolowanie przebiegu,
  • definiowanie, identyfikowanie,
  • oferowanie zrobienia czegoś, akceptacja,
  • przytakiwanie,
  • negacje najważniejszych treści w wypowiedziach mówionych,
  • umiejętność kontrolowania własnego rozumienia wypowiedzi w celu uzyskania potwierdzenia, czy właściwie zrozumiało się treść i intencję rozmówcy,
  • umiejętność wyrażania prośby o powtórzenie,
  • wyjaśnianie fragmentu wypowiedzi lub zapisanie niezrozumiałego słowa,
  • umiejętność rozpoczynania i kończenia rozmowy, włączania się do rozmowy innych osób,
  • kontrolowanie przebiegu rozmowy, a gdy zachodzi potrzeba, proszenie o powtórzenie, wyjaśnienie, przeliterowanie, upewnianie się, czy właściwie rozumie się czyjąś wypowiedź.

     3. Jak motywować do mówienia po polsku?

     – W jednym z założeń NLP nauczyciel jest modelem do naśladowania, nie tylko jeśli chodzi o znajomość i umiejętność
posługiwania się językiem, ale również o otwartość, chęć komunikowania się i sposób porozumiewania z innymi. Powinien stwarzać atmosferę bezpieczeństwa, w której studenci nie odczuwają obawy przed błędami – w naturalnej sytuacji nie poprawia się błędów językowych. Swoim zachowaniem pokazuje, jak radzić sobie z trudną sytuacją komunikacyjną. Nie tylko uczy języka obcego, ale też postawy – wiary, że „zrobię, potrafię, wytłumaczę, o co mi chodzi”, prezentuje różne sposoby skutecznego komunikowania się.

     – Hanna Komorowska wymienia również cechy charakteryzujące „ucznia dobrego”, które warto wzmacniać, nagradzać (np. pochwałą, wyrażeniem aprobaty). Są to:

  • gotowość do podjęcia komunikacji,
  • brak obawy przed błędami,
  • samodzielność – skłonność do zachowań autonomicznych i podejmowania ryzyka,
  • silna motywacja do nauki,
  • pozytywna postawa wobec języka i społeczeństwa, które posługuje się tym językiem,
  • uczenie się przez działanie.

     – Warto również pamiętać, iż motywowanie uczniów ma ogromny wpływ na ich sukcesy bądź porażki w toku nauki. Alan Loy McGinnis podaje kilka zasad motywowania ludzi, które z powodzeniem można stosować na zajęciach z języka polskiego:

  • Od ludzi, którymi kierujesz, oczekuj tego, co najlepsze!
  • Wysoko ustawiaj poprzeczkę doskonałości!
  • Stwórz środowisko, w którym niepowodzenie nie oznacza przegranej!
  • Okazuj uznanie i chwal osiągnięcia!
  • Stosuj mieszankę wzmacniania pozytywnego i negatywnego!
  • Nagradzaj współpracę!
  • Staraj się utrzymać własną motywację na wysokim poziomie!

M. Małolepsza, A. Szymkiewicz, Hurra!!! Po polsku 1. Nowa Edycja. Podręcznik nauczyciela.

Polecane artykuły

Jak uczyć polskiego przez muzykę?

Jak uczyć polskiego przez muzykę?

11-03-2021
     Każdy dobry nauczyciel wie, że najlepiej uczyć się przez zabawę...
Język polski jako obcy - jak efektywnie uczyć początkujących?

Język polski jako obcy - jak efektywnie uczyć początkujących?

05-04-2022
     Wydawnictwo PROLOG zaprasza na cykl bezpłatnych webinariów dla...
O czym warto pamiętać, ucząc gramatyki języka polskiego?

O czym warto pamiętać, ucząc gramatyki języka polskiego?

16-02-2022
     Nie będzie chyba przesadą stwierdzenie, że polska gramatyka może...