Potencjalne problemy ze składnią u osób rosyjskojęzycznych, uczących się języka polskiego jako obcego.

04-11-2019

Największym wyzwaniem dla Rosjan uczących się polskiego będzie zapewne nie słownictwo, dosyć podobne w obu językach, czy zawierająca sporo znanych im kategorii gramatycznych fleksja, ale składnia. W jej obrębie można bowiem wskazać znacznie więcej różnic polsko-rosyjskich niż można by się spodziewać, chociaż i na niej pokrewieństwo między tymi dwoma językami odcisnęło swoje piętno, co również warto wykorzystać.

W jednym z poprzednich artykułów była mowa o podobieństwie dotyczącym deklinacji rzeczownika – warto wspomnieć, że dotyczy ono nie tylko form przypadków, lecz także ich funkcji, choć i tu pojawią się rozbieżności. Dla Rosjan będzie więc naturalne, że na przykład po tych samych przyimkach miejscownik określa (jak sama nazwa wskazuje) miejsce, gdzie podmiot się znajduje (na ulicy), natomiast biernik kierunek, w którym zmierza (na ulicę). W rosyjskim ta zasada ma nawet szersze zastosowanie, ponieważ w polskim konstrukcja w + biernik w większości wypadków została wyparta przez do + dopełniacz. Ta ostatnia występuje również często w zdaniach, w których Rosjanie użyliby celownika lub konstrukcji z celownikiem, np. ros. звонить кому (zwonit’ komu) – pol. dzwonić do kogoś, ros. идти к кому (idti k komu) – pol. iść do kogoś.

Nieco problemów może sprawić orzeczenie imienne. W języku rosyjskim konstruuje się je podobnie do polskiego (być + orzecznik w narzędniku) w czasie przeszłym i przyszłym (ros. мой папа был журналистомmoj papa był żurnalistom, pol. mój tata był dziennikarzem). W czasie teraźniejszym natomiast najczęściej łącznika nie ma, a orzecznik przyjmuje formę mianownika (мой папа журналист - moj papa żurnalist).

Narzędnik nie służy natomiast w języku polskim – w przeciwieństwie do rosyjskiego – do wyrażania wykonawcy czynności w stronie biernej (Америка была открыта КолумбомAmierika była otkryta Kolumbom, dosłownie: Ameryka była odkryta Kolumbem); zamiast tego używa się konstrukcji przez + biernik (Ameryka została odkryta przez Kolumba). Niekiedy nawet przeniesienie rosyjskiego schematu składniowego strony biernej mogłoby się stać źródłem poważnych nieporozumień, jak w zdaniu Костер был разоженный детьми (Kostior był rozożonnyj diet’mi), które należy przetłumaczyć na Ognisko zostało rozpalone PRZEZ dzieci...

Problematyczne są również wyrażenia związane z nauką. Jeżeli bowiem przedmiot nauczania wyrazimy w języku rosyjskim celownikiem, czasownik учить należy przetłumaczyć na uczyć, np. Иван учит польскому языку (Iwan uczit pol’skomu jazyku) – Iwan uczy języka polskiego, jeśli natomiast biernikiem, będzie on znaczył uczyć się, np. Иван учит польский язык (Iwan uczit polskij jazyk) – Iwan uczy się języka polskiego.

 

Autor: Maciej Rączkowski

Polecane artykuły

Polak, Hiszpan – dwa bratanki?

Polak, Hiszpan – dwa bratanki?

21-04-2021
     O korzyściach odwoływania się w nauczaniu...
Międzynarodowe związki frazeologiczne.

Międzynarodowe związki frazeologiczne.

17-02-2021
     O zaletach zaznajamiania uczących się języka polskiego z...
Pułapki językowe w nauczaniu – poziom A1/A2

Pułapki językowe w nauczaniu – poziom A1/A2

21-04-2020
     Język polski – jak każdy język – ma swoje reguły, wyjątki i...