 |
Przeglądając Programy nauczania języka polskiego jako obcego[1], można zauważyć, że liczebnik stanowi jedno z tych zagadnień gramatyczno-syntaktycznych, które powinno być realizowane na wszystkich poziomach zaawansowania. Pod uwagę bierze się przede wszystkim liczebnik główny oraz porządkowy, a począwszy od poziomu C1 także zbiorowy czy nieokreślony. Choć zawarty w Programach katalog zagadnień gramatyczno-syntaktycznych wskazuje na konieczność opanowania przez uczących się form typu pół, półtora/półtorej, oba/obydwa, obaj/obydwaj, to jednak w żadnym miejscu nie odnotowuje się konstrukcji ze słowem procent. Wydaje się to o tyle zaskakujące, że umiejętność poprawnego posłużenia się taką strukturą przydaje się na egzaminie certyfikatowym na poziomie C1 – w części dotyczącej sprawności mówienia w pierwszym zadaniu dość często pojawiają się wykresy bądź diagramy podające procentowe dane na jakiś temat.
Bezbłędne zbudowanie zdania zawierającego wyraz procent jest nieco trudniejsze, niż w pierwszym momencie może się wydawać. Forma procent pojawia się bowiem tylko w połączeniu z liczebnikami, które oznaczają całości, w mianowniku, dopełniaczu i bierniku, ponadto w połączeniu z liczebnikiem ułamkowym we wszystkich przypadkach gramatycznych (np. Dwa procent studentów zdało egzamin, Na egzaminie nie było dwóch procent studentów, Student rozwiązał dwa procent zadań, Nauczyciele rozmawiali o dwóch i pół procent studentów, którzy nie pisali egzaminu). W celowniku, narzędniku oraz miejscowniku w sytuacji użycia liczebnika oznaczającego całości procent przybiera odpowiednie końcówki: procentom, procentami, procentach. Nie jest zatem tak, iż każde zdanie zawierające bezkońcówkową formę procent daje się uznać za poprawne. Warto wreszcie dodać, iż procent w połączeniu z liczebnikiem jeden może przyjąć końcówkę -a (procenta) lub -u (procentu). Obie formy kwalifikowane są jako poprawne[2].
 |
Chcąc włączyć do zajęć zagadnienie tworzenia konstrukcji ze słowem procent, należy samodzielnie przygotować odpowiedni zestaw ćwiczeń. Nie tylko bowiem nie wspominają o nich Programy nauczania języka polskiego jako obcego – temat ten jest właściwie nieobecny zarówno w większości podręczników kursowych, jak i w pomocach dydaktycznych do nauczania gramatyki. Te koncentrują się głównie na odmianie oraz składni liczebnika głównego. Struktury zawierające rzeczownik procent daje się dobrze wpleść w tematy gospodarczo-ekonomiczne czy społeczne, które w zależności od stopnia zaawansowania i potrzeb grupy można poruszać, począwszy od poziomu B1. Przykładową infografikę, która mogłaby stanowić interesujący punkt wyjścia do rozwijania umiejętności budowania zdań z wyrazem procent, zamieszczono chociażby w podręczniku Hurra!!! Po polsku 3 w jednostce dotyczącej warunków życia oraz pracy.
Podsumowując, warto zauważyć, że wykaz zagadnień przewidzianych do zrealizowania na danym poziomie zaawansowania językowego nie powinien być traktowany jako mający charakter zamknięty. Dobrą praktyką lektorską jest z pewnością weryfikowanie tematów nie tylko pod kątem umiejętności, lecz także potrzeb danej grupy, a więc w efekcie modyfikowanie listy zagadnień proponowanych na dany poziom. Tylko wtedy oferowane uczącym się zajęcia mają szansę stać się skrojone na (ich) miarę.
[1] I. Janowska i in. (red.), Programy nauczania języka polskiego jako obcego. Poziomy A1-C2, Kraków 2016.
[2] Na podstawie: A. Markowski (red.), Wielki słownik poprawnej polszczyzny, Warszawa 2008, s. 866.
Autorka: Michalina Rittner
