Nie będzie chyba przesadą stwierdzenie, że polska gramatyka może spędzać sen z powiek zarówno uczącym się, jak i samym lektorom. Wielość zagadnień gramatycznych, które należy opanować, aby sprawnie posługiwać się językiem polskim, a także stopień ich skomplikowania przyczyniają się do tego, iż obie strony biorące udział w procesie nauczania-uczenia się odczuwają czasem niechęć w stosunku do konieczności pracy nad tym podsystemem języka. Nauczyciel bywa sfrustrowany tym, że jego studenci nadal nie rozumieją pewnych tematów gramatycznych, z kolei kursanci bywają sfrustrowani tym, że mimo podejmowanego wysiłku nadal popełniają błędy. O czym zatem warto pamiętać, aby zajęcia poświęcone gramatyce były bardziej efektywne?
 |
W mojej opinii należy przede wszystkim być świadomym tego, iż przyswojenie reguł gramatycznych oraz ich stosowanie w tworzonych wypowiedziach wymaga naprawdę dużo czasu. Dla przykładu nie powinno dziwić, że osoby uczące się na poziomie A1 poznawszy biernik, tworzą poprawne formy gramatyczne jedynie w ćwiczeniach poświęconych temu przypadkowi. Podobnie z grupami słowiańskimi, zwykle uczącymi się na nieco wyższych już poziomach zaawansowania. Błędy takie jak chociażby ja robił, ty pisał, my czytali przestają być popełniane niekiedy dopiero w sytuacji, kiedy student musi intensywnie używać języka polskiego poza salą lekcyjną.
Po drugie warto stosunkowo często poświęcać uwagę zagadnieniom gramatycznym, nie przeznaczając na to jednocześnie całych zajęć – o gramatyce dobrze jest według mnie mówić często, ale krótko. Oznacza to także wielokrotne powtarzanie znanego już uczącym się materiału. W przypadku niektórych kursantów sprawdza się też niekiedy podawanie informacji gramatycznych jakby mimochodem, tak jakby była to po prostu ciekawostka. Zdarza się bowiem, że studenci dobrze zapamiętują rzeczy, których właśnie nie muszą zapamiętać. Trzeba jednak podkreślić, że chodzi tutaj o działanie zaplanowane, przemyślane, celowo wkomponowane w lekcję, nawet jeśli odbiorca będzie je postrzegał inaczej.
 |
W nauczaniu gramatyki istotne jest wreszcie to, aby zawsze stanowiła ona punkt wyjścia do podjęcia innych aktywności językowych, chociażby do wypowiedzenia się na jakiś temat. Zrozumienie danego zagadnienia gramatycznego oraz wykonanie serii ćwiczeń automatyzujących są naturalnie niezbędne, jednak nie wolno zapominać, że nauczanie-uczenie się gramatyki nie stanowi celu samego w sobie. Gramatyka to tylko narzędzie dające możliwość zrealizowania innych celów, z tego też powodu niepożądane wydaje się jej zaniedbywanie. Tym samym warto, żeby sami uczący się rozumieli, że jeśli chcą naprawdę opanować język polski, to muszą zapoznać się również z jego gramatyką. Stanowi ona jego nieodłączny element i warunkuje staranne posługiwanie się nim.
Podsumowując, nauczanie i uczenie się gramatyki z pewnością nie należy do najłatwiejszych. Wydaje się jednak, że istnieje kilka rzeczy, które mogą ten proces ułatwić – tak nauczycielom, jak i studentom.
Autorka: Michalina Rittner
